Pierwszy szpital funkcjonował prawdopodobnie na zamku krzyżackim. W połowie wieku XVIII istniały w Szczytnie dwa szpitale. Stary, zajmujący dwa budynki, usytuowany przy ulicy Kaiserstrasse i niewielki dwuizbowy założony przez zarządcze państwowego Fischera. Już pod koniec XVIII w. stary szpital będący w coraz gorszym stanie nie był w stanie zaspokoić potrzeb mieszkańców Szczytna. Zaczęto myśleć o budowie nowego. Plany budowy nowego szpitala powstały w latach 1905-1908. Zakupiono działkę zlokalizowaną na południowym obrzeżu miasta. Budowę rozpoczęto w 1908 roku a ukończono w kolejnym. Szpital dysponował 49 łóżkami. Budynek wzniesiony został w secesyjnym stylu. Obok szpitala wzniesiono kaplicę, w której mieściło się również prosektorium. Integralną część założenia stanowiły nasadzenia drzew i ogród owocowo-warzywny, które miały sprzyjać procesowi dochodzenia do zdrowia przez pacjentów.W 1922 roku skrzydła boczne budynku zostały powiększone o jedną kondygnację, do poziomu części środkowej, dzięki czemu ilość łóżek zwiększyła się do 100.
W 1927 r. zmodernizowano oddział dziecięcy, zorganizowano także pomieszczenia do wykonywania zdjęć rentgenowskich, sterylizacji i kolejną salę operacyjną.
Budynek szpitala był jednak ciągle za mały w stosunku do potrzeb. W latach 1935-1936 prowadzono kolejne prace budowlane – wzniesiono na osi ryzalitu wejściowego kwadratowy pawilon, w którym miało mieścić się biuro, wartownia, pokoje siostry przełożonej i ordynatora oraz poczekalnia. Pomiędzy skrzydłami głównym i poprzecznym dobudowano pralnię oraz przedłużono skrzydło poprzeczne. Przebudowano także poddasze, które zostało zagospodarowane na mieszkanie dla dozorcy, pomieszczenia do odpoczynku dla asystentów i praktykantów oraz wyremontowano kuchnię i wzniesiono lodownię. W rezultacie tych prac liczba łóżek w szpitalu wzrosła do 146 (29 dla dzieci, 117 dla dorosłych). Zamontowano wówczas również windę i uporządkowano teren parku wokół szpitala, obsadzając go nowymi drzewami i krzewami. W 1937 roku wzniesiono budynki gospodarcze do obsługi szpitala.
Jeszcze w 1944 roku otworzono oddział niemowlęcy. Prawdopodobnie ostatnie rozbudowy szpitala miały służyć przygotowaniu odpowiedniego zaplecza szpitalnego w związku z planowaną wojną. W pierwszych dniach wojny z Polską do szpitala trafiła tak duża ilość żołnierzy, że część rozlokowano w prywatnych domach.
Szpital po raz drugi przetrwał pożogę wojenną i zaczął funkcjonować już w 1945 roku. Praktycznie od początku w szczycieńskim szpitalu jako pielęgniarki pracowały siostry zakonne.
W latach sześćdziesiątych w szpitalu znajdowało się 240 łóżek w pięciu oddziałach: wewnętrznym, chirurgicznym, położniczo-ginekologicznym, dziecięcym i zakaźnym. Przez kolejne lata funkcjonowania wzrastała w szpitalu liczba zatrudnianych specjalistów z różnych dziedzin medycyny. W 1946 roku pracowało tu zaledwie trzech lekarzy, w 1955 roku 12, a w 1960 roku 19 oraz liczne grono pielęgniarek i położnych, laborantów, osób personelu niższego, gospodarczego i obsługi – razem 167 pracowników.
W 1979 roku oddano do użytku dobudowany od zachodniej strony skrzydła poprzecznego blok zakaźny i noworodków.
W latach 80-tych XX w. na zlecenie Zespołu Opieki Zdrowotnej w Szczytnie opracowano plan rozbudowy i modernizacji szpitala, po których przeprowadzeniu szpital byłby w stanie obsłużyć jednocześnie 363 pacjentów. Przewidywano wówczas także wybudowanie dwóch zespołów schronów dla personelu szpitala na wypadek zagrożenia.
Plan obejmował zmiany w obrębie budynku głównego oraz budowę nowej kotłowni, pralni, kuchni oraz pawilonu psychiatryczno-odwykowego. Wybudowane zostały jednak tylko kotłownia, pralnia i schrony. W 2002 r. do użytku oddano zmodernizowany blok operacyjny i oddział intensywnej opieki medycznej.
Doceniając wartości architektoniczne budynku głównego szpitala, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Olsztynie wpisał go w listopadzie 1993 roku do rejestru zabytków.
Kolejne decyzje o rozbudowie szpitala podejmowane były w latach 2014-2018. Pierwszą z większych inwestycji była budowa i uruchomienie lądowiska dla śmigłowców w 2017 r. Kamień węgielny pod budowę nowego trzykondygnacyjnego skrzydła wmurowano w 2018 roku. Budowę nowego skrzydła szpitala zakończono w najbardziej potrzebnym momencie – kiedy w kraju, Europie i na świecie szalała pandemia Covid-19, a każde wolne łóżko szpitalne było na wagę złota. Nowe skrzydło było nowoczesne, wyposażone w wysokiej klasy sprzęt. By mogło przyjąć pacjentów chorych na koronawirusa wystarczyło dokonać niewielkich modyfikacji: zbudować śluzy, zamontować dodatkowe zbiorniki z gazami medycznymi, przygotować sale na pracę respiratorów. Decyzją wojewody 1 grudnia 2020 roku nowe skrzydło szpitala stało się jedną z ważniejszych placówek w kraju do walki z Covid-19. Wojewoda zadbał o wyposażenie Szpitala Tymczasowego w Szczytnie w nowoczesny, światowej klasy sprzęt. W placówce znalazło się 70 łóżek dla pacjentów z Covid-19. Każde z nich zostało wyposażone w respirator. Łącznie z Agencji Rezerw Materiałowych do szpitala trafiło ponad 13 ton sprzętu medycznego, w tym 70 respiratorów, ale również m.in. pompy infuzyjne, urządzenia USG. Również z Agencji do Szczytna trafił wart ponad 3,5 mln. zł tomograf. Urządzenie stanęło w pobliżu wejścia do nowego skrzydła przekształconego w Szpital Tymczasowy. W międzyczasie w roku 2021 ukończono budowę SOR-u, który w trakcie trwającej pandemii został również zaadoptowany na potrzeby szpitala tymczasowego.
Pozostała część szpitala, czyli tak zwana „starsza część” cały czas działała normalnie. Znajduje się w niej pięć oddziałów: ginekologia i położnictwo, oddział wewnętrzny, chirurgia, oddział dziecięcy oraz intensywna terapia.
W obecnej chwili trwają pracę nad uruchomieniem SOR-u, oraz dalszą rozbudową szpitala i usług przez niego świadczonych.
Bibliografia:
Adam Płoski, Szpital Miejski w Szczytnie, w: Rocznik Mazurski, Tom VII, 2003 r.
http://szpital.szczytno.pl
http://powiatszczycienski.pl
